Σε "λουκέτο" ασφαλιστικών εταιρειών ωθεί η νέα κοινοτική οδηγία

Του Στέλιου Κράλογλου
Δραματική μείωση του αριθμού των ασφαλιστικών εταιρειών (κατά 50%) αναμένεται να επιφέρει η ενσωμάτωση στην Ελληνική νομοθεσία της κοινοτικής οδηγίας Solvency II, η οποία επιβάλει αυστηρούς κανόνες στην κεφαλαιακή επάρκεια των εταιρειών, αλλά και στην εποπτεία τους από την Επιτροπή Εποπτείας Ιδιωτικής Ασφάλισης του υπουργείου Οικονομίας. Πρόκειται για ένα νέο θεσμικό πλαίσιο, αντίστοιχο της Βασιλείας ΙΙ, που ισχύει στον τραπεζικό κλάδο. Το νέο καθεστώς Solvency II τίθεται σε εφαρμογή από το 2010 και αναμένεται να αλλάξει ριζικά το τοπίο στον ασφαλιστικό κλάδο. Στελέχη μάλιστα της Επιτροπής του υπουργείου Οικονομίας, η οποία είναι αρμόδια για την εποπτεία του ασφαλιστικού κλάδου, εκτιμούν ότι περίπου οι μισές από τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται σήμερα, θα είναι σε θέση να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα. Θεωρούν λοιπόν ότι μεγάλος αριθμός εταιρειών (περίπου 40) θα οδηγηθεί είτε σε παύση λειτουργίας είτε σε συγχωνεύσεις.Η οδηγία Solvency II αναμένεται να απαιτήσει σημαντικό ανασχεδιασμό του τρόπου λειτουργίας των ασφαλιστικών εταιρειών, ιδιαίτερα όσον αφορά τις περιοχές διαχείρισης κινδύνων, κατανομής κεφαλαίων και στρατηγικής ανάπτυξης χαρτοφυλακίων με βάση την απόδοση των κεφαλαίων. Η προσπάθεια αναμένεται να είναι ακόμα μεγαλύτερη για τους ομίλους που δραστηριοποιούνται σε περισσότερες χώρες.Μετά την εμπειρία της εφαρμογής των ΔΛΠ στους ισολογισμούς ορισμένων εταιρειών της ελληνικής ασφαλιστικής αγοράς, τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν στη διεξαγωγή των τεστ επάρκειας και το σοκ που προκάλεσαν οι αυξήσεις κεφαλαίων στις οποίες υποχρεώθηκαν, οι ειδικοί της αγοράς θεωρούν ότι το Solvency II θα είναι ένα απείρως δυσκολότερο project για τις εταιρείες, καθώς πρόκειται ουσιαστικά για ένα ευρύτερο πλαίσιο, του οποίου υποσύνολο μπορούν να θεωρηθούν τα ΔΛΠ, και που αγγίζει το σύνολο των δραστηριοτήτων των εταιρειών.Μόνο οι όμιλοι με υψηλή κεφαλαιακή επάρκεια, συνετή επενδυτική πολιτική, αυστηρές διαδικασίες εσωτερικού ελέγχου και άριστη γνώση των τεχνικών ανάληψης κινδύνου θα επιβιώσουν στην ελληνική και εν γένει στην ευρωπαϊκή ασφαλιστική αγορά, όπως αναφέρουν οι ίδιοι παράγοντες. Ο στόχος της κοινοτικής οδηγίας είναι διπλός: η αναβάθμιση της μεθόδου υπολογισμού των κεφαλαίων που πρέπει να διατηρεί μία ασφαλιστική επιχείρηση για την αντιμετώπιση απρόβλεπτων γεγονότων, από τη μία πλευρά, και η ενίσχυση της διαδικασίας εποπτείας των ασφαλιστικών εταιρειών από την άλλη.Tο νέο πλαίσιο αρχών αναμένεται να εισαγάγει μία κοινή ευρωπαϊκή προσέγγιση της φερεγγυότητας, βασισμένη σε ενιαίες οικονομικές αρχές αποτίμησης των περιουσιακών στοιχείων και των υποχρεώσεων των ασφαλιστικών εταιρειών. Για την επίτευξη αυτού του σκοπού απαιτείται ένα σύστημα αποτίμησης των κινδύνων, υπό την έννοια ότι οι κίνδυνοι αποτιμούνται με συνεπείς οικονομικές αρχές και οι κεφαλαιακές απαιτήσεις ευθυγραμμίζονται με τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν οι εταιρείες.Το νέο πλαίσιο Solvency IIΣύμφωνα με τις προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το νέο πλαίσιο φερεγγυότητας θα έχει μεγαλύτερη ευαισθησία στους κινδύνους που αντιμετωπίζει ο ασφαλιστικός κλάδος και θα ακολουθεί την προσέγγιση των τριών πυλώνων, όπως και το πλαίσιο της Βασιλείας ΙΙ για τις τράπεζες.Ο πυλώνας Ι στοχεύει στην εξασφάλιση των ελάχιστων κεφαλαίων που να αντανακλούν τους κινδύνους στους οποίους εκτίθεται μια ασφαλιστική εταιρεία. Συγκεκριμένα, προτείνονται δύο τύποι κεφαλαιακών απαιτήσεων:- Η ελάχιστη κεφαλαιακή απαίτηση (Minimum Capital Requirement - MCR), υπολογιζόμενη με βάση οικονομικά μεγέθη.- Η κεφαλαιακή απαίτηση φερεγγυότητας (Solvency Capital Requirement - SCR) που θα επιτρέψει σε μια ασφαλιστική εταιρεία να απορροφήσει μη αναμενόμενες ζημιές, παρέχοντας "εύλογη εξασφάλιση" προς τους ασφαλισμένους.Επισημαίνεται, βέβαια, ότι το πλαίσιο Solvency II είναι υπό διαρκή αναμόρφωση, οπότε η προσέγγιση που θα υιοθετηθεί τελικά δεν έχει οριστικοποιηθεί.Σύμφωνα με τον πυλώνα ΙΙ, οι ασφαλιστικές εταιρείες πρέπει να αποδεικνύουν την εφαρμογή αυστηρού πλαισίου διαχείρισης κινδύνων, το οποίο θα εντάσσεται στο πλαίσιο εταιρικής διακυβέρνησης της εταιρείας και θα περιλαμβάνει κατάλληλη οργανωτική δομή, μεθοδολογίες αξιολόγησης, ποσοτικοποίησης και διαχείρισης κινδύνων, καθώς και την ύπαρξη κατάλληλων ασφαλιστικών δικλίδων, όσον αφορά τα συστήματα και τις διαδικασίες με τα οποία υπολογίζονται και παρακολουθούνται οι κεφαλαιακές απαιτήσεις.Ο πυλώνας ΙΙΙ θα απαιτήσει αποτελεσματική διαφάνεια μέσω των κανονιστικών και άλλων αναφορών και αποκαλύψεων των οικονομικών καταστάσεων, σε συνδυασμό και με τις απαιτήσεις των Διεθνών Προτύπων Χρηματοοικονομικών Aναφορών.Τι συμβαίνει στην ΕλλάδαΑυτήν την περίοδο οι θεσμικοί φορείς του κλάδου ολοκληρώνουν η σειρά ελέγχων έχοντας ως στόχους:- την άντληση όσο το δυνατόν περισσότερων πληροφοριών, αναφορικά με την πρακτική εφαρμογή και την καταλληλότητα των απαιτούμενων υπολογισμών.- τη μέτρηση των οικονομικών επιπτώσεων στις οικονομικές καταστάσεις (Ισολογισμούς), εάν το νέο πλαίσιο είχε εφαρμοστεί.- τη διερεύνηση πιθανών ρυθμίσεων επί των υπολογισμών του απαιτούμενου περιθωρίου φερεγγυότητας (solvency capital requirement - SCR) και του ελάχιστου απαιτούμενου κεφαλαίου (minimum capital requirement - MCR).- την επίπτωση της εφαρμογής του νέου πλαισίου σε επίπεδο ομίλων εταιρειών.