Ενιαία όρια ηλικίας για σύνταξη και ενιαίος φορέας παροχών υγείας

ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΓΑΤΟΥ
Νέα παρέμβαση στο ασφαλιστικό με τον καθορισμό ενιαίων, για όλους, ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης αλλά και παροχών υγείας εισηγείται στην κυβέρνηση η Εθνική Αναλογιστική Αρχή, διαπιστώνοντας ότι οι μεταρρυθμίσεις που έχουν γίνει δεν αρκούν για να διασφαλίσουν τη μελλοντική βιωσιμότητα των Ταμείων.
Η Εκθεση της Εθνικής Αναλογιστικής Αρχής -που βρίσκεται στα χέρια των υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών Ι. Παπαθανασίου, Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας Φ. Πετραλιά και του προέδρου της Βουλής Δ. Σιούφα- εκτιμά ότι η πρόσφατη ασφαλιστική μεταρρύθμιση «θα μειώσει μόλις κατά 10% μέσα στα επόμενα 20 χρόνια το δημοσιονομικό βάρος για τη στήριξη του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης» και προειδοποιεί ότι αν δεν γίνουν «δραστικές διορθωτικές και διαρθρωτικές επεμβάσεις» το ασφαλιστικό θα εξελιχθεί «στο κύριο δημοσιονομικό πρόβλημα της χώρας».
Τα ελλείμματαΣτην Εκθεση επισημαίνονται οι κίνδυνοι από τα συνεχώς διογκούμενα ελλείμματα των ασφαλιστικών ταμείων που καλύπτουν πάνω από το 90% του πληθυσμού. «Από το 4,35% επί του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος που είναι σήμερα, τα ελλείμματα του ΙΚΑ, του ΟΑΕΕ, του ΟΓΑ και του Δημοσίου θα φτάσουν στο 13,84% του ΑΕΠ το 2055». Η συνεχής επιδείνωση κρίσιμων παραμέτρων του ασφαλιστικού, όπως το δημογραφικό πρόβλημα (η σχέση ενεργού πληθυσμού προς τους συνταξιούχους από 1 προς 3,74 που ήταν το 2005 θα πέσει στο 1,70), η εισφοροδιαφυγή και η επικίνδυνη εξέλιξη των δαπανών υγείας σε συνδυασμό με τη χαμηλή αποθεματοποίηση των ασφαλιστικών ταμείων.
Οκτώ επεμβάσειςΜε αυτά τα δεδομένα, η Εθνική Αναλογιστική Αρχή επισημαίνει ότι «οι όποιες αναβολές στη δρομολόγηση ουσιαστικών διαρθρωτικών επεμβάσεων θα έχουν ως φυσικό αποτέλεσμα τη διόγκωση των υφιστάμενων προβλημάτων και την ανάγκη λήψης πιο επώδυνων μέτρων στο μέλλον». Και υποδεικνύει να καταρτιστεί «ένα μακροπρόθεσμο σχέδιο επεμβάσεων σε ολόκληρο το φάσμα, μέσα από συναινετικές αλλά και τεχνοκρατικά τεκμηριωμένες διαδικασίες» που θα προβλέπει:
1 Την απλούστευση της ασφαλιστικής νομοθεσίας «με την αξιοποίηση της σχετικής εμπειρίας από την Ε.Ε. και τις ΗΠΑ».
2 Την ανάπτυξη ενιαίων λογιστικών υποδομών, κατά τα πρότυπα των πολυεθνικών επιχειρήσεων, και τη λειτουργία μιας κεντρικής μονάδας ηλεκτρονικής παρακολούθησης των διαχειριστικών δραστηριοτήτων τους.
3 Τον περιορισμό της εισφοροδιαφυγής και τον έλεγχο των δαπανών υγείας μέσω της δημιουργίας απρόσωπων και σύγχρονων ελεγκτικών μηχανισμών και με την ανάπτυξη των κατάλληλων ηλεκτρονικών υποδομών.
4 Τη δημιουργία Ειδικού Αποθεματικού, με τη θεσμοθέτηση ενός σημαντικού κοινωνικού πόρου, για την κάλυψη των χρηματοδοτικών αναγκών των συνταξιοδοτικών παροχών που αναμένεται να αυξηθούν σημαντικά στο μέλλον λόγω της γήρανσης του πληθυσμού.
5 Την απλοποίηση των προγραμμάτων παροχών υγείας των Ταμείων και τη σταδιακή σύγκλισή τους με απώτερο στόχο τη δημιουργία Ενιαίου Φορέα Παροχών Υγείας.
6 Τον καθορισμό ενιαίας για τους ασφαλισμένους και τους συνταξιούχους μεθόδου υπολογισμού και αναπροσαρμογής των συνταξιοδοτικών παροχών (συντάξεων).
7 Τη θέσπιση ενός γενικού ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης για όλους με την πρόβλεψη των αναγκαίων αλλά πλήρως αιτιολογημένων εξαιρέσεων. Για να μην θιγούν «ώριμα ασφαλιστικά δικαιώματα» θα πρέπει να προβλεφθούν «επαρκείς μεταβατικές περίοδοι προσαρμογής».
8 Τη σύσταση και λειτουργία ενός εξειδικευμένου μηχανισμού για την αξιοποίηση των περιουσιακών στοιχείων των ασφαλιστικών ταμείων σε ένα ενιαίο πλαίσιο συντονισμού και ελέγχου των επενδυόμενων κεφαλαίων.
ΠαθογένειεςΗ Εκθεση επισημαίνει ως χρόνιες παθογένειες του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης:
«Την έλλειψη συστηματικού κεντρικού σχεδιασμού στο χώρο της κοινωνικής ασφάλισης σε συνδυασμό με την περιστασιακή αντιμετώπιση ποικίλων προβλημάτων που είχαν ως αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός ιδιαίτερα πολύπλοκου, αδιαφανούς και δυσλειτουργικού συστήματος».
«Την αναποτελεσματική διαχείριση των οικονομικών πόρων και τις πολυάριθμες στρεβλώσεις του που έχουν ως συνέπεια να παρατηρούνται στο μεγαλύτερο μέρος του ασφαλισμένου πληθυσμού πολύ χαμηλά επίπεδα συνταξιοδοτικών παροχών, υποβαθμισμένες υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης και, παράλληλα, δυσανάλογα υψηλοί συντελεστές εισφορών για εργαζόμενους και εργοδότες».
«Εάν στην όλη εικόνα προσθέσουμε τις σημαντικές και διαρκώς αυξανόμενες ανάγκες χρηματοδότησης των ελλειμμάτων των Ταμείων από τον κρατικό προϋπολογισμό, γίνεται προφανές το μέγεθος του ασφαλιστικού προβλήματος», καταλήγει.